Chi Họ Đào Đức tại Lam Sơn, Đô Lương, Nghệ A
1- Sơ lược về Chi Họ Đào Đức tại xã Lam Sơn, Đô Lương, Nghệ An:
Chi Họ Đào Đức, sinh cơ lập nghiệp tại làng làng Phúc Hậu, tổng Bạch Ngọc, huyện Lương Sơn, phủ Anh Sơn, nay là xã Lam Sơn, huyện Đô Lương, Tỉnh Nghệ An, “Phủ Anh Sơn bao gồm 5 huyện: Lương Sơn (nay là huyện Đô Lương và huyện Anh Sơn), Thanh Chương, Nam Đường, Hưng Nguyên, Chân Lộc”, đến nay cũng đã trên hai trăm năm (đến nay đã có 9 đời), do cuốn gia phả gốc ghi bằng chữ Hán do Cố Đào Xuân Như giữ để soạn ra chữ Việt, chưa soạn xong thì bị bom Mỹ bắn trúng nhà vào năm 1967, làm 03 người trong gia đình bị tử nạn và cuốn gia phả cũng bị cháy, sau này các bậc cao niên trong Họ có chép lại thì cũng không nhớ hết, chỉ nhớ cụ Tổ đầu tiên (không nhớ rõ tên), hiện mộ táng tại nghĩa trang của Chi Họ Đào Đức (còn mẻn, xã Lam Sơn), còn Cụ Tổ đời thứ 2 tên là Đào Triêm (hay còn gọi là Đào Đức Triêm), đậu tam trường và làm quan Tri phủ (thường gọi là Quan Tri phủ tại gia) thời gian vào khoảng cuối thế kỷ 18 đầu Thế kỷ 19, cũng nghe các cụ cao niên trong Chi Họ và trong làng kể lại thì trong Chi Họ Đào Đức trước đời cụ Tổ còn có một cụ làm quan lớn ở trong triều đình nhà Lê, có một người con gái được gả cho một vị Quan Đô thuộc Chị Họ Đào Văn ở làng Phúc Hậu. Do đó: Một là có thể sau khi được bổ nhiệm làm quan Tri phủ Phủ Anh Sơn, thì Cụ đã đem Phụ Mẫu cùng Anh, Em đến sinh cơ lập nghiệp tại Bạch Ngọc; Hai là đời trước có người trong Chi Họ lấy về Chi Họ Đào Văn ở Bạch Ngọc nên các cụ theo về đây để lập nghiệp. Trước đây cả làng Phúc Hậu có thờ Cụ Tổ Chi Họ Đào Đức tại đình làng Phúc Hậu.
Chi Họ Đào Đức tại Bạch Ngọc, từ đời thứ nhất cho đến đời thứ 6 con cháu trong Chi họ chủ yếu sống tại Bạch Ngọc, có một số thoát ly nhưng khi nghỉ hưu thì đa số cũng về quê sinh sống, từ đời thứ 7 về sau thì con cháu sinh sống và làm ăn khắp mọi miền Tổ Quốc.
2-Về học vấn, nghề nghiệp:
Ngoài cụ Tổ đời 2 đậu tam trường và làm Quan Tri phủ, thì đời 3 còn có Cụ Đào Xuân Lương, là sĩ bổ, đời thứ 5 có một số Cụ làm nghề bốc thuốc Bắc, đời thứ 6 có Ông Đào Đức Bích làm ở Ty Giáo dục tỉnh Nghệ An, đời thứ 7 có một số là cán bộ trong nhiều ngành, trong đó Chú Đào Xuân Thanh là Tiến sĩ chuyên ngành Vật Lý, hiện đang sinh sống bên Cộng hòa Liên bang Đức, đến đời thứ 8 thì trong Chi Họ có nhiều con cháu đậu Cao Đẳng, Đại học và chủ yếu đang sinh sống và làm việc tại các địa phương trong nước, đặc biệt đời thứ 8 có Đào Hải Long đạt huy chương vàng ở cuộc thi toán Quốc tế hai năm liền (1994, 1995), hiện là Tiến sỹ đang giảng dạy tại trường Đại học bên Hoa Kỳ (trong cuốn sách HỌ ĐÀO VIỆT NAM có đề cập).
Do gia phả gốc bị cháy nên gốc gác của Tổ, Tông không biết rõ từ đâu đến sinh cơ lập nghiệp tại Bạch Ngọc, đến nay Chi Họ đã có 10 đời với mấy trăm nhân khẩu sinh ra tại Bạch Ngọc. Cũng có người nói nhiều Chi Họ Đào có mặt tại Nghệ An (bao gồm cả Hà Tĩnh) vào thời điểm cuối Thế kỷ 17 trở về sau là con cháu thuộc vợ hai của Cụ Đào Quang Nhiêu, không biết có đúng không, nhưng theo sử sách ghi lại thì Cụ Đào Quang Nhiêu có đóng quân trấn giữ tại xã Bạch Đường, huyện Nam Đường (có thời gian gọi là xã Bạch Ngọc và nay là xã Lam Sơn, huyện Đô Lương) một thời gian khá lâu. Đáng tiếc là Gia Phả gốc của Chi Họ bị cháy nên chưa rõ được nguồn gốc, đó cũng là trăn trở nhất của con cháu trong Chi Họ hiện nay.
laodong phong